სარა ებოტი: ქართული ღვინოები თამამად შეიძლება შევადაროთ მსოფლიოს საუკეთესო ნიმუშებს და ეს წარმატება ათწლეულის მანძილზე გაწეული შრომის შედეგია

IWSC 2025 Wine & Spirits Judging in Georgia გურჯაანის ღვინის ფესტივალთან და საქართველოს ღვინის ეროვნულ სააგენტოსთან თანამშრომლობით 2024 წლის 27 ნოემბრიდან 1 დეკემბრამდე თბილისში გაიმართება.

ჟიურის შემადგენლობას უხელმძღვანელებს ქართული ღვინის ცნობილი ექსპერტი და პოპულარიზატორი, IWSC-ის ჟიურის კომიტეტის წევრი სარა ებოტი.

კონკურსამდე სარას გურჯაანის ღვინის ფესტივალზე ვესაუბრეთ, სადაც ბრიტანელი ღვინის მაგისტრი გასული წლის IWSC-ის ოქროს მედლის მფლობელი ღვინოების პრეზენტაციასა და დეგუსტაციას უძღვებოდა.

როგორც ქართული ღვინის ექსპერტი, მომსწრე ხართ ინდუსტრიის როგორც ძველ ტრადიციებს, ისე თანამედროვე განვითარებას. როგორ ხედავთ საქართველოს მეღვინეობის იდენტობის განვითარებას სწრაფად ცვალებად გლობალურ ბაზარზე, განსაკუთრებით მდგრადობასა და ინოვაციებზე მზარდი მოთხოვნის პირობებში?

საქართველო არის როგორც უძველესი, ასევე თანამედროვე ღვინის ქვეყანა. ბოლო ათწლეულში ის კვლავ დაუბრუნდა გლობალურ ღვინის კულტურას. ქვეყანა ამაყობს მეღვინეობის უწყვეტი ისტორიით, რაც მისი იდენტობის განუყოფელი ნაწილია, მაგრამ დღეს საქართველო გამოირჩევა, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე დინამიური და შემოქმედებითი ღვინის მწარმოებელი ქვეყანა. შეიძლება ნათქვამი გაცვეთილად ჟღერდეს, მაგრამ საქართველო მართლაც აერთიანებს ტრადიციებსა და სიახლეებს. 

საქართველო ცდილობს დაიცვას ბალანსი ბუნებრივი ღვინის წარმოებასა და ინდუსტრიულ, პოსტსაბჭოთა მიდგომას შორის. ბოლო 20 წლის, განსაკუთრებით კი უკანასკნელი ათწლეულის განმავლობაში, საქართველოში მომხდარი ცვლილებები ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფი და შთამბეჭდავია არა მხოლოდ ახალ, არამედ ტრადიციულ, უძველეს ღვინის რეგიონებს შორისაც.

დღეს საქართველო სულ უფრო მეტად პოზიციონირებს, როგორც მსოფლიო დონის მეღვინეობის ქვეყანა – არა მხოლოდ ღვინის ხარისხით, არამედ ბაზრის ტენდენციებისა და მომხმარებლის სურვილების კარგი ცოდნით.

რაც შეეხება მდგრადობას, საქართველო გამოირჩევა სიახლეებით, ნიჭიერი ახალგაზრდა მეღვინეებითა და თანამედროვე მარნებით. თუმცა, ამ მხრივ ჯერ კიდევ ბევრი რამაა გასაკეთებელი. რამდენიმე წამყვანი ღვინის ქარხანა უკვე აქტიურად მუშაობს ამ მიმართულებით, მაგრამ საჭიროა საბჭოთა პერიოდის პრაქტიკისა და აზროვნების გადალახვა.

მცირე მეურნეობების დონეზე, საკუთარი მოხმარებისთვის ვენახის მოვლისა და ღვინის დაყენების კულტურა თავისთავად მდგრადია – აქ ბუნებრივად ხდება რესურსების დაზოგვა. თუმცა, კომერციულ დონეზე გავრცელებულია ტრადიციული მიდგომები – მორწყვა, მაღალ მოსავალზე ორიენტაცია და მავნებლებთან ბრძოლის ჩვეული მეთოდები.

ეს მიდგომა ნელ-ნელა იცვლება და მჯერა, რომ ქართული მეღვინეობა მდგრადი განვითარების ახალ ეტაპზე გადადის. ხარისხის რევოლუციის შემდეგ, ახლა მდგრადობის რევოლუცია იწყება.

საქართველო ცნობილია ქვევრის ღვინის დაყენების უძველესი მეთოდებით, თუმცა აქტიურად იყენებს თანამედროვე ტექნოლოგიებსაც. როგორ ახერხებენ ქართველი მეღვინეები ამ ორი მიდგომის დაბალანსებას და რომელს აქვს უფრო მეტი პოტენციალი გლობალურ ბაზარზე?

საინტერესოა, რომ ქვევრის ღვინო მთლიანი წარმოების დაახლოებით 10%-ს შეადგენს. ეს შეფასებითი ციფრია, რადგან ოფიციალური სტატისტიკა არ არსებობს.

ქვევრის ღვინის დაყენება ნამდვილი ხელოვნებაა. ზოგს ჰგონია, რომ უბრალოდ ყრი ყურძენს ქვევრში და ელოდები, მაგრამ სინამდვილეში ეს მეღვინეობის ერთ-ერთი უძველესი და რთული ტექნოლოგიაა. აქ საჭიროა გამოცდილი მეღვინე, რომელიც გაუმკლავდება ტემპერატურის კონტროლს, დაწურვას, საფუვრის სწორ განვითარებას და დუღილის პროცესის მართვას.

ქვევრი შეიქმნა იმ დროს, როცა ხალხს მხოლოდ საკუთარი მიწა, ცოდნა და ცეცხლი ჰქონდა. სწორედ ამიტომ არის მისი დიზაინი ასეთი მარტივი და ამავდროულად გენიალური. დღეს მეღვინეები ქვევრს იმიტომ იყენებენ, რომ ეს არის კავშირი წინაპრების ტრადიციებთან. მართალია, უჟანგავ ფოლადში ან მუხის კასრში ღვინის დაყენება უფრო მარტივია, მაგრამ კარგი ქვევრის ღვინო კვლავ რჩება ქართული მეღვინეობის საგანძურად.

განსაკუთრებით გამორჩეულია ქართული ქარვისფერი ღვინოები, რომლებიც ღვინის მოყვარულებში საქართველოს სავიზიტო ბარათად იქცა.

ბოლო წლებში საქართველოში კლასიკური მეღვინეობაც სწრაფად ვითარდება. უკანასკნელი ხუთი წლის განმავლობაში დავაგემოვნე ისეთი სუფთა, ცოცხალი თეთრი და ხილის არომატის მქონე წითელი ღვინოები, რომლებიც თამამად შეიძლება შევადაროთ მსოფლიოს საუკეთესო ნიმუშებს. ეს წარმატება ათწლეულის მანძილზე გაწეული შრომის შედეგია.

მართალია, ქვევრის ღვინო წარმოების მცირე ნაწილია, მაგრამ ის საქართველოს მეღვინეობის სიმბოლოდ რჩება. უნდა ვახსენო ის შესანიშნავი წითელი ღვინოები, რომლებიც ქვევრის გარეშე მზადდება, ძირითადად საფერავისგან. იქნება ეს უჟანგავ ფოლადში დადუღებული და დავარგებული თუ განსაკუთრებულ მუხის კასრებში დაძველებული, ისინი თამამად უწევენ კონკურენციას ისეთ ცნობილ ღვინოებს, როგორიცაა საუკეთესო ტოსკანური ან ბორდოს წითელ ღვინოები.

როგორ შეუძლიათ ქართველ მწარმოებლებს ამ მრავალფეროვნების გამოყენება ისეთ კონკურენტულ ბაზრებზე, როგორიცაა ევროკავშირი, აშშ და აზია?

საქართველოში 500-ზე მეტი ვაზის ჯიშია, რომელთა უმეტესობა დღეს მხოლოდ საკვლევ ვენახებში გვხვდება. თუმცა, კომერციული თვალსაზრისით, ყურადღება დაახლოებით ათ ძირითად ჯიშზეა გამახვილებული, რომელიც კარგად არის მორგებული ადგილობრივ გარემო პირობებს და თანამედროვე მომხმარებლის გემოვნებას.

ამ ჯიშებს შორის განსაკუთრებით გამოირჩევა საფერავი. ეს უძველესი წითელი ჯიში ცნობილია თავისი მრავალფეროვნებითა და გამორჩეული გემოთი, რაც მას სულ უფრო პოპულარულს ხდის ბრიტანულ ბაზარზე. უკვე ვხედავთ საფერავს ისეთი ცნობილი მაღაზიების თაროებზე, როგორიცაა Marks & Spencer, Waitrose და Majestic. მჯერა, რომ საფერავს აქვს პოტენციალი გახდეს “კავკასიის მალბეკი”(Malbec) რადგან ეს ჯიში განსაკუთრებით კარგად ხარობს მაღალმთიან ადგილებში და გვაძლევს უნიკალურ გემოვნურ თვისებებს.

რაც შეეხება თეთრ ჯიშებს, ყველაზე გავრცელებულია რქაწითელი – საქართველოს “ტრებიანო” (Trebbiano). მიუხედავად იმისა, რომ ადრე მას ძირითადად მასიური წარმოებისთვის იყენებდნენ, ძველი ვაზის რქაწითელისგან შესანიშნავი ღვინოები გამოდის., განსაკუთრებით ქარვისფერი. ბოლო დროს იზრდება რქაწითელის ქარვისფერი ღვინოების პოპულარობა, ის კარგად ზავდება როგორც სხვა ქართულ ჯიშებთან, ისე შარდონესთან.

აღსანიშნავია ქისიც, რომელსაც ხშირად ქართულ სოვინიონ ბლანს უწოდებენ. ქისი არომატული და ცოცხალი ღვინოა, რომელიც კარგია როგორც ქარვისფერი ღვინისთვის, ისე კუპაჟისთვის. ასევე საინტერესოა მცირე, მაგრამ პერსპექტიული ჯიშები: შავკაპიტო, რომელიც ბოჟოლესა და პინო ნუარის ნაზავს მოგვაგონებს; ოჯალეში – მუქი, მაგრამ ნაზი წითელი; და ცოლიკოური – დასავლეთ საქართველოს მთავარი თეთრი ყურძენი.

ახალგაზრდა მეღვინეები ექსპერიმენტებს ატარებენ ადგილობრივი და საერთაშორისო ჯიშების შერევით. განსაკუთრებით წარმატებულია საფერავისა და კაბერნე სოვინიონის ნაზავი – კაბერნე საქართველოში უკვე საუკუნეზე მეტია მკვიდრდება.

საბოლოოდ, ყველაზე დიდი პოტენციალი საფერავს, ქისის, მცვივანს და შავკაპიტოს აქვთ. საფერავი უკვე წარმატებულია სხვადასხვა ბაზარზე, ხოლო მსუბუქი ჯიშები, როგორიცაა შავკაპიტო და ცოლიკოური, პოპულარული ხდება დასავლეთ ევროპაში. ცალკე აღნიშვნის ღირსია ქართული “პეტნატი” ბუნებრივად ცქრიალა ღვინო, რომელიც არომატული თეთრი ჯიშებისგან მზადდება და განსაკუთრებით მიმზიდველია თანამედროვე მომხმარებლისთვის.

თქვენი გამოცდილებით, როგორ შეიძლება ქართველმა მეღვინეებმა დააკმაყოფილონ საერთაშორისო სტანდარტები ისე, რომ არ დაკარგონ ის უნიკალურობა, რაც მათ ღვინოებს გამორჩეულს ხდის?

ქართველი მეღვინეები უკვე დგამენ მნიშვნელოვან ნაბიჯებს საერთაშორისო სტანდარტების მისაღწევად. მათი ღვინოები სულ უფრო ხარისხიანი და დახვეწილი ხდება. ბევრ მათგანს აქვს საზღვარგარეთ მუშაობის გამოცდილება, რაც აისახება კიდეც მათ პროდუქციაზე.

მაგალითად, შუხმანის ღვინოების მთავარმა მეღვინემ, ტამილიმ, იმუშავა მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში, მათ შორის ახალ ზელანდიაში. სოვინიონ ბლანთან მუშაობის გამოცდილება მას ეხმარება ქართული მწვანეს საუკეთესო თვისებების – სიხალისისა და არომატის წარმოჩენაში.

ზოგს ჰგონია, რომ ქართული ღვინო მხოლოდ უხეში სტილისაა და მხოლოდ რამდენიმე სუფთა ღვინო გამოირჩევა. სინამდვილეში, ქართული ღვინოების უმეტესობას პროფესიონალი, საერთაშორისო გამოცდილების მქონე მეღვინეები აყენებენ. კარგი მაგალითია ლევანი Tiko Estate-დან, რომელმაც IWSC-ზე არაერთი ჯილდო მოიპოვა და რომელსაც ავსტრალიის წამყვან მარნებში აქვს ნამუშევარი.

ქართული ღვინის უნიკალურობა მის ძირძველ ვაზის ჯიშებსა და განსაკუთრებულ ტერუარშია. საქართველოს მთიანი რელიეფი, მაღალმთიანი ვენახები და ზომიერი კლიმატი – მზიანი დღეებითა და გრილი ღამეებით – ღვინოს განსაკუთრებულ არომატს ანიჭებს. ქვევრის ღვინოების ხარისხის მუდმივი გაუმჯობესებაც მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს ტრადიციების შენარჩუნებას.მნიშვნელოვანია მდგრადი მეღვინეობის განვითარებაც. ზოგიერთი წამყვანი მწარმოებელი, 

როგორიცაა GWS-ი (100 ჰექტარზე მეტი ორგანული ვენახით) და შატო მუხრანი (სრულად ორგანული ვენახებით), უკვე მუშაობს ამ მიმართულებით. სხვებიც ცდილობენ დანერგონ მდგრადი მევენახეობის პრაქტიკა გლობალური სტანდარტების შესაბამისად.

მარკეტინგის კუთხით, ქართველები ბუნებრივად კარგი ამბის მთხრობელები არიან, მაგრამ ციფრულ კომუნიკაციაში ჯერ კიდევ ბევრი სამუშაოა. მარნების უმეტესობის ვებგვერდები ვერ ახერხებს საინტერესო ისტორიების მოყოლას. მართალია, ბევრი აქტიურადაა ჩართული სოციალურ მედიაში, განსაკუთრებით ინსტაგრამზე, მაგრამ საერთო ჯამში, ციფრული მარკეტინგი გასაძლიერებელია.

შეგახსენებთ, რომ “IWSC 2025 Wine & Spirits Judging in Georgia”-ში მონაწილეობის მისაღებად რეგისტრაცია 1 ნოემბრამდეა შესაძლებელი.მეღვინეებს წელს მნიშვნელოვანი სიახლე ელით: ღვინის პროდუქციის გარდა, შესაძლებელი იქნება ჭაჭის, ბრენდისა და სხვა მაღალალკოჰოლური სასმელების კონკურსზე წარდგენა.

რეგისტრაციისთვის ეწვიეთ ბმულს: https://bit.ly/4eUvaCG